Quoniam mortalium vita brevis et viventium labilis est memoria, ne vitio fragilitatis humanæ veritas occultetur, et quæ inter homines plerunque pro bono pacis acta sunt, contentionis occasionem generent et rixarum, moribus est receptum et merito, ut quæ memoriam desiderant, scripturæ ministerio perpetuo valeant et perdurent. Hinc est quod notum fieri volumus omnibus hominibus tam præsentibus quam futuris, quod anno ab incarnatione Domini M. CC. II, kal. junii, ego frater Hugo, humilis Cluniacensis abbas, consilio et voluntate sociorum nostrorum, et consensu et voluntate Raigmondi de Brozeto, prioris Sancti Saturnini, et conventus ipsius monasterii, per me et per omnes successores meos, in remunerationem obsequiorum quæ monasterio nostro et membris ejus a te recepisse confitemur, et in spem futurorum, quæ te collaturum promittis, dono et in perpetuum feodum trado tibi, Raigmondo, Dei gratia duci Narbonæ, comiti Tolosano, marchioni Provinciæ, ac omnibus successoribus tuis, locum idoneum ad construendum et perficiendum tibi palatium in villa Sancti Saturnini, in eo scilicet loco, in quo turrim ædificare inceperas, tali conditione ut singulis annis pro illo et pro aliis quæ tibi concedimus, unum marabotinum dones, nomine census, abbati et ecclesiæ Cluniacensi, quinta die post Pascha; quotienscunque tamen illum priori Sancti Saturnini, quicunque ille fuerit, solveris vel solvi facies, abbati Cluniacensi eum solvisse intellexeris. Si tamen ex negligentia vel oblivione per biennium vel triennium vel tempore longiori solutus non fuerit, res ipsa hoc in commissum non cadet, sed marabotinus annis singulis exigetur. Præterea in domo Sancti Saturnini singulis annis debebis accipere, cc tantum equitantibus pro terræ consuetudine, per te vel per alium quem volueris a festivitate sancti Michaelis usque ad festivitatem sancti Martini; quem si tibi vel ballivo tuo terræ illius oblatum coram tribus vel quatuor probis hominibus hujus villæ vel bajulus tuus, si absens tu fueris, accipere nolueritis, pro illo anno acceptus reputabitur. Veruntamen quando bajulus tuus albergam vellet accipere, et si tot equitaturas non haberet, secum tamen equitantibus CCtis cum suis equitaturis, pro religionis tamen consuetudine procurationem donare teneberis, scilicet panem, et vinum, et civatam, et pulmentum illi diei et tempori opportunum. Et ego R., Dei gratia dux Narbonæ, comes Tolosanus, marchio Provinciæ, hæc omnia vera esse confitens et cognoscens, propter hoc hominium facio tibi Hugoni, Dei gratia Cluniacensi abbati, et in bona fide mea te recipiens, promitto tibi et monasterio Cluniacensi omnia quæ in instrumento patris mei, quod factum fuit inter G., priorem tunc Sancti Saturnini, et R., patrem meum, me bona fide perpetuo observaturum. Instrumenti autem tenor hic est: «Omnibus præsentibus et futuris notum sit, etc. (Ut supra) ... Raigmondus Bernerii.» Ad hoc statuo ut successores mei abbatibus succedentibus semper mutuo comite vel abbate idem faciant et promittant, quod ego tibi facio hic et promitto. Et ego, si tibi supervixero, hoc idem faciam successori vel successoribus tuis; ita tamen quod propter hoc faciendum ego fines terræ meæ non egrederer, neque successores mei, sed ubicunque in terra mea possemus tibi occurrere loco et tempore competenti. Promitto etiam tibi, quod ab hac die inantea de possessionibus vel juribus Sancti Saturnini nihil acquiram sine consensu et voluntate priorum et conventuum illorum, sed personas, loca, res ecclesiæ Cluniacensis monasterii bona fide defendam et promovebo. Acta sunt hæc omnia apud Sanctum Saturninum, in ecclesia majori, scilicet Beati Petri, præsentibus et consentientibus: Gerino, camerario Cluniacensi; Simone, cambellancho; Girardo, notario domini abbatis; Johanne de Peivers et Martino, sociis domini abbatis; Gerardo, abbate Carlatensi, et Raigmondo, priore Sancti Saturnini; Johanne, priore Tincti; Stephano, priore claustrali Sancti Saturnini; G., priore Rompontis, et Rostanno de Salve, priore Andusiæ, et Rostanno de Andusia; Petro de Vermel, priore de Roseriis; Bernardo de Gallerta, priore de Rions; Petro, priore de Ancone; Hugone de Seusse, et toto conventu Sancti Saturnini; præsentibus: Audeberto de Novis, judice et assessore domini comitis in castro Bellicadri; Raigmondo Gaufridi, vicario de Paternis; Alberto Martello, vicario de Malacena; Petro Chevennecia, et Gerunculo, scriptoribus domini comitis; Bonovida, ejusdem bajulo in villa Sancti Saturnini; Raigmondo de Meresci, Vinaldo Brutio de Tolosa, Britone; et præsentibus de villa Sancti Saturnini: Bartholomæo de Sancto Saturnino; Rainone de Sancto Saturnino; Willelmo, fratre ejus; Poncio Serpillio; Poncio Eustacio; Poncio Pilato; Johanno Pitavino; Willelmo, de Portu; Aimarico, fratre ejus; Bernardo de Marsilia; Raigbaudo Petro; Martino; Raignone Foiraz; Poncio Pellipario; Poncio de Caldiano; Baclione; Bernardo Cheval de Mel; Gilberto et multis aliis ejusdem villæ, et me Hugone, notario domini R., comitis Tolosani, qui mandato R. Willelmi, judicis ejusdem et cancellarii hæc scripsi, et signum meum apposui. Et ego R. Willelmus, judex et cancellarius domini comitis Tolosani, præsens interfui et subscripsi. «Fiat, Domine, cor meum demerdatum». Et ego Girardus, domini abbatis notarius, præsens interfui et subscripsi. «Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo, Domine.» Amen.