Ego P[ontius], Dei gratia episcopus, et capitulum Matisconense, notum facimus universis presentes litteras inspecturis, quod nos compromisimus in dominum Bernardum, Gebennensem episcopum, Ebredunensem electum et magistrum Columbum, archidiaconum Matisconensem, super querela que vertitur inter nos et venerabiles ... abbatem et conventum Cluniacensem super procurationibus, quas petebamus a domibus suis quas decanatus appellant. Est autem hec forma compromissionis, quod, si poterunt, dictum negotium per compositionem de assensu partium terminabunt; a qua compositione facta si nos contigerit resilire, ducentarum marcarum penam dictis ... abbati et conventui quam promisimus persolvemus, et interdicti sententia, quam justam dicimus, in ecclesias pro nobis lata revertetur in eo statu, in quo fuerat antequam fieret compromissio, acsi nunquam aliqua compromissio facta esset, et ipsorum appellatio qualis qualis in eo statu similiter esset, in quo erat ante compromissionem, acsi nulla compromissio facta esset. Verum si de partium assensu compositio fieri nequiverit, predicti episcopus et magister Columbus predictam querelam judicio, si voluerint, poterunt terminare; sed ad hoc compelli non possunt nec aliquatenus astringuntur, nec culpari poterunt, si eam judicio noluerint diffinire, quoniam aliter hanc compromissionem in se suscipere noluerunt. Et si querelam istam judicio terminaverint, et nos infra decem dies reclamaverimus, penam solvemus, et judicium nullum erit. Si vero post decem dies reclamaverimus, et penam solvemus et judicium stabit. Si autem nec de partium assensu compositio pervenerit, nec querela judicio ab eis diffinita fuerit, auditis atestationibus, instrumentis, allegationibus et aliis rationibus nostris et abbatis et conventus Cluniacensis, et renuntiato hiis coram eis, ipsi electi vel subrogati causam instructam domino pape per nuncium nostrum tenentur transmittere, ut ipsius sententia negotium terminetur. Quod si relationi faciende daremus impedimentum, vel factam non prosequeremur, ex parte nostra pena dicta committeretur, ad statum pristinum, sicut de compositione non observata diximus, negocio revertente. Et si dominus episcopus Gebennensis his peragendis interesse non poterit vel noluerit, dicti abbas et conventus priorem Sancti Flori vel alium bonum virum possunt subrogare. Et etiam si subrogatus ab eis non posset vel nollet interesse, semper alium possent bona fide et sine fraude loco subrogati subrogare. Similiter si magister Columbus hiis peragendis interesse noluerit vel non poterit, Stephanum Bermundi, archidiaconum nostrum vel alium bonum virum possumus subrogare. Et si subrogatus a nobis non posset vel nollet interesse, semper alium loco ipsius possemus bona fide et sine fraude subrogare. Predicti siquidem electi vel subrogati terminum prorogare poterunt, si emergente necessitatis articulo viderint expedire. Pendente autem compromissione, nulla valeret appellatio, que ab alterutra parte fieret, et etiam pena committeretur ab illa parte que appellaret, et appellatio nihilominus viribus carebit. Si vero (quod absit!) aliquo casu per electos vel subrogatos, mediante compositione, judicio vel relatione negocium terminari non posset, dummodo culpe nostre non possit ascribi, a pena statuta ni[hi]lominus erimus immunes, tota causa cum interdicti sententia per judices delegatos pro nobis lata et appellatione abbatis et conventus quali quali ad statum debitum in quo fuit ante compromissum revertente. Si vero a tempore facte compromissionis, videlicet a Ramis Palmarum, usque ad finem ipsius, vel tempore relationis facte usquedum per sententiam summi pontificis negotium terminetur, ab alterutra parte aliquod super hac querela in Romana curia fuerit impetratum, omnino viribus carebit, ut nullo unquam tempore illud valeat impetratum. Preterea si querela ista determinata fuerit a predictis electis vel subrogatis compositione vel judicio, vel relata ad summum pontificem, de cetero neutra pars poterit uti litteris, quas dominus papa super hoc negotio Fontanetensi, Cisterciensis ordinis, et Flaviniacensi abbatibus et magistro Martino, archidiacono Eduensi, destinavit, quicquid in eis contineatur. Vel si alterutra pars aliquid voluerit impetrare, reliqua pars predictorum judicum litteras illas non poterit ei opponere vel etiam in petitione aliqua vel in causa aliqua modo aliquo nominare. Quod si faceret, ducentarum marcarum penam incurre[re]t. De aliis autem querelis quam super ista querela, sive contineantur in predictorum judicum litteris, sive non, poterimus nos ad invicem convenire, litigare et litteras impetrare. Dum autem tractabitur istud negocium coram predictis electis vel subrogatis, nihil proponemus nos vel abbas et conventus Cluniacensis in modum exceptionis dilatorie. Sed exceptiones peremptorias proponere poterit pars utraque. Durat autem hec compromissio a Ramis Palmarum usque ad festum beati Johannis Baptiste, nisi a predictis electis vel subrogatis, sicut supradiximus, terminus fuerit prorogatus. Si vero relatio facta fuerit ad summum pontificem, partes tenentur prosequi relationem ipsam infra tres menses a tempore relationis date partibus a predictis electis vel subrogatis. Sed in predictis tribus mensibus non computabitur tempus ab inicio maii usque ad medium septembris. Si vero super hac compromissione aliqua dubitatio oriretur, ad electos vel subrogatos fieret recursus, et eorum staretur intelligentie. Qui si de intelligentia concordare non possent, ad dominum B., Ebredunensem electum, fieret recursus, et ejus intelligentie staretur. Hoc bona fide nos servaturos promisimus; et pro pena solvenda, si a nobis committeretur, obstagies dedimus et fidejussores, videlicet de ducentis marcis, priorem Sancti Petri, Stephanum Bermundi et Gauffridum de Mailleio, archidiaconum Matisconensem; qui juraverunt quod ad monitionem abbatis et conventus Cluniacensis post penam commissam tenerent obstagium infra muros Cluni[ac]enses, donec pena esset abbati et conventui persoluta. Si vero contingeret unum de fidejussoribus predictis mori vel non esse canonicum Matisconensem, nos alium eque bonum fidejussorem daremus abbati et conventui, qui juraret quod sepedictis abbati et conventui obstagium, sicut supradiximus, observaret. Actum anno gratie M^o CC^o duodecimo, octavo idus aprilis. (Trace de deux sceaux)