Innocentius, episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis abbati et conventui Cluniacensi, salutem et apostolicam benedictionem. Ea que judicio vel concordia terminantur firma debent et illibata persistere, et ne in recidive contentionis scrupulum futuris temporibus relabantur, apostolico convenit presidio communiri. Cum igitur inter vos, ex parte una, et abbatem et conventum Sancti Marcialis Lemovicensis, ordinis Sancti Benedicti, ex altera, super institutione ac destitutione prioris ipsius monasterii ac subjectione ejusdem, redditibus, et solutione decime usque ad triennium ad quam ipsos teneri secundum indulgentiam concessam vobis a sede apostolica dicebatis ac rebus aliis questio fuisset exorta, nos dilectum filium nostrum P[etrum], tituli Sancti Marcelli presbiterum cardinalem, concessimus partibus auditorem, in quem, cum postmodum in processu judicii fuisset hinc inde tanquam in arbitrum sub certa pena concorditer compromissum, idem cardinalis equum inter partes arbitrium promulgavit, prout in ejus litteris confectis exinde plenius continetur, quarum tenorem de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus, quod apostolico petivistis munimine roborari. Nos igitur vestris supplicationibus inclinati, arbitrium ipsum provide non absque conventia nostra latum et acceptatum a partibus, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, supplentes defectum, si quis in hoc extitit, de plenitudine potestatis. Tenor autem litterarum ipsarum talis est:

In Dei nomine, amen. Petrus, miseratione divina, tituli Sancti Marcelli presbiter cardinalis, universis presentes litteras inspecturis, salutem in Domino sempiternam. Universitati vestre notum facimus, quod cum inter religiosos viros abbatem et conventum Cluniacensem, ex una parte, et abbatem et conventum Sancti Martialis Lemovicensis, ex altera, questio verteretur super hiis quod dicti abbas et conventus Clun. a predictis abbate et conventu Sancti Martialis Lemovicensis et ecclesiis sibi subjectis per indulgentiam sedis apostolice, usque ad triennium decimam omnium proventuum et reddituum, quia dicebant monasterium Sancti Marcialis et ecclesias sibi subjectas esse sui ordinis, et ad suum monasterium nullo medio pertinere, et super institutione et destitutione prioris faciendi in ipso monasterio Sancti Martialis Lemovicensis per ipsum abbatem Cluniacensem, et centum et quinquaginta libris turon. quas dicti abbas et conventus Clun. a predictis abbate et conventu Sancti Martialis Lemovicensis et ab eorum monasteriis, pro annuo redditu imperpetuum petebant annuatim; ad hec abbate et conventu Sancti Mar[tialis] in contrarium asserentibus non teneri, sanctissimus pater dominus Innocentius papa quartus, nos dedisset partibus auditorem, coram nobis libello porrecto ex parte abbatis et conventus Clun. premissa omnia continente, ac lite legitime contestata, sacramento de veritate dicenda hinc inde prestito, tandem in nos dicti abbas et conventus Clun. de voluntate et assensu domini pape, ex una parte, et abbas et conventus Sancti Marcialis Lemovicensis, de voluntate et auctoritate episcopi et capituli Lemovicensis, necnon et electi Lemovicensis, qui nunc est, pro se et successoribus et monasteriis suis tanquam in arbitrum arbitratorem, diffinitorem, statutorem, pronuntia

torem, amicabilem compositorem, sub pena mille marcarum argenti hinc inde legitime stipulata et promissa per procuratores habentes super hoc speciale mandatum, prout in litteris procurationum ipsorum plenius apparebat, haut et bas compromiserunt spontanea voluntate, ita quod pena predicta solvenda et reddenda esset parti arbitrium seu compositionem vel diffinitionem nostram observare volenti, ab illa parte que observare non vellet predicta vel aliquod predictorum, et pena soluta, arbitrio seu compromisso in suo robore nichilominus duraturis; et promisit utraque pars sub pena predicta et in verbo veritatis juravit, quod observabit et tenebit quicquid super predictis vel aliquo predictorum arbitrando, diffiniendo, amicabiliter componendo inter partes duxerimus statuendum, et quod contra per se vel per interpositam personam aliquo tempore non veniet ullo modo. Nos autem, affectantes bonum pacis et altercationum materiam amputare volentes, ut a lite et controversiis penitus discedatur, ita pronuntiamus, judicando, arbitrando, diffiniendo, statuendo et amicabiliter componendo inter partes, monasterio Clun. centum libras turonen. annui redditus imperpetuum in monasterio Sancti Martialis Lemovicensis adjudicantes, statuentes, ordinantes, diffinientes, et ipsum monasterium Sancti Martialis Lemovicensis ad hec sententialiter condempnantes, quod reddat et persolvat dictas centum libras turon. Parisius in monasterio Sancti Martini de Campis, Clun. ordinis, in perpetuum, annis singulis, in crastino Purificationis beate Marie Virginis, priori Sancti Martini de Campis, Parisiensis, nomine abbatis Cluniacensis vel alii qui mandatum abbatis Clun. super hoc ostenderit speciale, qui litteras solutionis facte dabit, postquam dicta pecunia integraliter fuerit persoluta. Quodsi monetam turon. mutari, minui vel augeri contigerit, pro dictis centum libris turonen. triginta sex marcas et tres uncias bonorum et legalium sterlingorum, tresdecim solidis et quatuor sterlingis pro marca calibet computatis, omni exceptione, contradictione et dilatione postpositis reddere et solvere teneantur, pro qua pecunia, loco et terminis predictis solvenda, monasterium Sancti Marcialis Lemovicensis, cum omnibus suis pertinenciis et bona ipsius ubilibet posita, habita et habenda, abbas et conventus Sancti Martialis Lemovicen. dictis abbati et conventui Clun. obligabunt. Quod si tota pecunia in dictis loco et termino, ut dictum est, soluta seu reddita non fuerit, extunc, ipso facto, dicti abbas et conventus Sancti Martialis et eorum successores abbati et conventui Clun. et eorum successoribus, pro quolibet die, viginti solidos turon. pro pena, quamdiu aliqua particula quantuncumque minima dicte summe restabit sive remanebit ad solvendum, solvere teneantur. Item arbitramur et arbitrando pronuntiamus quod abbas et conventus Sancti Martialis Lemovicensis jurare teneantur et jurent, tactis sacrosanctis evangeliis, dictas centum libras turon. vel triginta sex marcas et tres uncias bonorum et legalium sterlingorum, tresdecim solidis et quatuor sterlingis pro marca qualibet computatis, se reddituros et soluturos, annis singulis imperpetuum, loco et tempore, sub pena viginti solidorum turonen., et conditionibus supradictis, et quod observabunt et tenebunt omnia supradicta et singula, et contra non venient per se vel per interpositam personam, ullo modo, et hoc idem et omnia supradicta et singula abbas et conventus Sancti Martialis jurare teneantur et jurent in capitulo suo, infra annum, quociens novus abbas instituetur in monasterio Sancti Martialis, et ad presens litteras suas patentes dabunt abbati et conventui Clun. omnia predicta et singula continentes. Item arbitramur et arbitrando pronuntiamus de speciali mandato domini pape, quod abbas et conventus Clun. predicti conservatorem habeant imperpetuum seu judicem ad hec specialiter deputatum capellanum Sancti Marcelli Clun., quicumque et quocumque tempore fuerit, qui prefatos Lemovicenses per censuram ecclesiasticam valeat cohercere ad predicta omnia et singula observanda firmiter et tenenda. Item arbitramur et arbitrando pronuntiamus quod monasterium Sancti Martialis Lemov. cum omnibus membris et ecclesiis sibi subjectis, in omnibus que petebant abbas et conventus Clun. ab abbate et conventu Sancti Martialis Lemov. preter predictum annu[u]m redditum dictarum centum librarum turon. permaneat imperpetuum liberum et immune; ita quod nec abbas, nec conventus Clun., nec ipsi simul qui pro tempore fuerint, jurisdictionem, subjectionem, aut speciem jurisdictionis aut subjectionis, institutionem, destitutionem prioris vel aliud quocunque alio nomine censeatur in dicto monasterio Sancti Martialis vel in membris seu ecclesiis ejus ullo umquam tempore valeant exercere vel qualibet alia ratione vendicare, nullis processibus, privilegiis, indulgentiis seu instrumentis aut munimentis quibuslibet, per que jus aliquod fuisset acquisitum vel acquiri posset monasterio Clun. in monasterio Sancti Martialis Lemov. aut membris aut ecclesiis sibi subjectis super premissis omnibus a summis pontificibus vel a quibuscumque aliis obtentis vel obtinendis contra hujusmodi ordinationem nostram, dictum, seu pronunciationem aliquatenus valituris, salvis dictis Cluniacensibus centum libris turon. aut summa sterlingorum predicta, si monetam turon. contigerit immutari, minui vel augeri, cum penis et conditionibus et aliis omnibus supradictis. Si vero contigerit quod aliqua partium predictarum arbitrium, dictum, ordinationem seu permutationem nostram, prout superius est expressum, non observaverit, penam predictam mille marcarum parti servanti arbitrium solvere teneatur, arbitrio nostro vel dicto nichilominus in suo robore duraturo. Partes siquidem in nostra presentia constitute post dictum arbitrium, hanc nostram presentem ordinationem, arbitrium seu diffinitionem et amicabilem compositionem acceptantes, approbantes et expresse emologantes, abrenunciaverunt penitus omni juris civilis et canonici beneficio legum et canonum auxilio indulto vel indulgendo que suffragari eis possent vel deberent in hac parte, quominus omnia supradicta et singula adimpleantur et observentur; abrenunciaverunt etiam privilegio fori seu constitutioni de duabus dietis edite in concilio generali, et specialiter in integrum restitutioni, et specialiter omnibus constitutionibus et legibus, juribus, canonibus, et privilegiis que dicunt quod redditus non possunt imponi aut augeri. Omnia autem supradicta et singula que presentibus litteris continentur, tactis sacrosanctis ewangeliis, juraverunt sub conditionibus et penis predictis, omni tempore firmiter observare et tenere, et contra non venire, per se vel per interpositam personam ullo modo. Abbas etiam et conventus Clun. dabunt litteras suas sigillatas abbati et conventui Lemov. predicta omnia et singula continentes, et versa vice abbas et conventus Lemovicensis dabunt suas litteras sigillatas abbati et conventui Clun. predicta omnia et singula continentes. Actum Lugduni, presentibus testibus ad hec vocatis: magistro Johanne, [Sancti] Martialis canonico Lemovicensi, magistro Oliverio de Varraco, canonico Perronensi, magistro Sigino Buchero, canonico Candetensi, magistro Nicholao de Caserta, magistro Angelo Romano, magistro Martino canonico Sanctorum Geminorum, et domino Felice presbitero, et Petro canonico Sancti Macuti de Barro, clericis predicti domini cardinalis, anno Domini M^o CC^o quadragesimo sexto, indictione quinta, XII^o kal. decenbris, pontificatus domini Innocentii pape quarti anno quarto. Ad majorem autem omnium predictorum evidentiam, predictus dominus cardinalis presentibus litteris sigillum suum fecit apponi. Ego Ba[r]tholomeus de Cersine, auctoritate apostolica notarius, predictis interfui, et de mandato dicti domini cardinalis et voluntate partium scripsi, et in publicam formam redegi, ac exinde duo instrumenta uno tenore complevi.

Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis et suppletionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc atte[m]ptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Lugduni, VI idus decembris, pontificatus nostri anno IIII^o.